اندر احوالات تراکستومی…

حرف اول :
در این جا قصد دارم تجربیات و دانسته های شخصی خودم را درباره ی لوله ی تراکستومی بیان کنم.به گمانم که بعد از ۵ سال زندگی در زیر یک سقف و در یک کالبد با لوله ی تراکستومی شناخت نسبی ، نسبت به این زالوی پلاستیکی بدست اورده باشم.
در مورد تجربیاتم از تراکستومی می نویسم تنها به خاطر یکی از خوانندگانم که امروز دارند با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند.نرم که چه عرض کنم در واقع دارند استخوان خُرد می کنند.
پدر این دوست عزیز ، بیمار هستند و از طریق لوله ی تراکستومی تنفس می کنند.شاید انچه را که من در ادامه خواهم گفت خود این دوست عزیز بهتر از من بدانند ولی من به عنوان یک بیمار پیشکسوت در زمینه ی تراکستومی ، وظیفه ی خود می دانم که از حداقل کمکی که از دستم بر می اید دریغ نکنم.
با ارزوی سلامتی و بهبودی قریب الوقوع برای این پدر گرامی…
تعریف
باز کردن دهانه ی یکی از ارگان های داخلی بدن به روی پوست ، توسط جراح ” استومی” نامیده می شود.و تراکستومی در واقع استومی تنفسی است.
لوله ی تراکستومی ( Tracheostomy tube )
لوله ی پلاستیکی و یا فلزی که از طریق برش کوچکی بر روی گردن ، در گودی بین دو ترقوه ، مستقیما داخل نای گذاشته می شود.این عمل برای بیماری صورت می گیرد که بیش از ۱۰ روز مشکل تنفسی اش ادامه داشته باشد و از طریق دستگاه تنفسی ( ونتیلیتور ) تنفس کند.
اصلاحیه ی دوست عزیزم ، سوسن جعفری : پسوند تومی یعنی سوراخ کردن بنابراین تراکوستومی یعنی سوراخ کردن تراشه یا نای. نه عمل جاگذاری لوله‌ی تراکوستومی.
ساکشن
یک دستگاه مکنده با طرز کار جاروبرقی که با ایجاد خلاء ، ترشحات داخل ریه را که به دلیل وجود یک جسم خارجی ( لوله ی تراکستومی ) در نای بسیار بیشتر از حد معمول می شود بیرون می کشد.
بر اساس انچه که من تجربه کرده ام بسته به سایز لوله که معمولا ۷ یا ۸ هست بهترین و مناسب ترین سوند برای ساکشن ، سوند سفید یا همان سوند شماره ی ۱۲ هست.
رده بندی سوند ساکشن یا همان سوند نلاتون : آبی یا ۸ – مشکی یا ۱۰ – سفید یا ۱۲ – سبز یا ۱۴ – نارنجی یا ۱۶
سوند آبی که مخصوص نوزادان است.سوند مشکی قدرت مکش پایین دارد و جدار لوله را به خوبی از ترشحات پاک نمی کند و امکان ایجاد توده های سفت شده ی ترشح ( کلوت ) را افزایش می دهد.که این بسیار خطرناک است و این کلوت ها ممکن است باعث بسته شدن راه هوای بیمار شوند.سوند سبز و نارنجی هم که بیش از حد مکش ایجاد می کنند و اغلب باعث خونریزی شده و ممکن است به نای آسیب برسانند.در نتیجه سوند سفید از همه مناسب تر است.
روش صحیح ساکشن کردن هم به این صورت است که :
هنگام وارد کردن سوند در لوله ی تراکستومی باید با تا کردن انتهای سوند جلوی مکش را بگیرید.بعد از این که سوند وارد نای شد ، تای ان را باز کرده و اجازه ی مکش را به دستگاه بدهید.
برای این منظور زائده ای به نام رابط سوند یا سه راهی سوند هم وجود دارد که می توانید از داروخانه ها و یا مغازه های کالای طب تهیه کنید.
همیشه قبل از ساکشن کمی سرم شستشو یا همان نرمال سالین غیر قابل تزریق را در نای بیمار بریزید.با ریختن سرم و مرطوب شدن جدار لوله و رقیق شدن ترشحات ، ساکشن کردن هم راحت تر می شود و هم احتمال اسیب رساندن به نای و خونریزی یا ایجاد رگه های خونی ( تروماتیزه شدن ) کاهش می یابد.
برای این منظور می توانید یک سرم شستشو تهیه کنید و با یک سرنگ ۱۰ سی سی از داخل سرم ، مایع را بکشید و در هر بار ساکشن یک یا دو سی سی از سرم را داخل نای بیمار بریزید.
برای جلوگیری از ایجاد عفونت در ریه هر روز سوند ساکشن را عوض کنید و حتما هنگام ساکشن کردن سوند را در سرم شستشو ، شستشو دهید.
یادآوری سوسن جعفری عزیز : در مورد ساکشن کردنِ اصولی داخل تراشه، یک اصل مهم همان تا زدنِ سرِ سوند نلاتون هست و مورد دوم که باعث می‌شه مکش با سهولت بیشتر و مؤثرتری انجام بگیرد، این هست که بعد از رها کردن تای نلاتون، موقع خارج کردنِ سوند، سوند را لای انگشتان پیچاند. یعنی یک حرکتِ رفت و برگشتی با انگشتان روی سوند انجام داد. عین اینکه داری پیچی را با پیچ‌گوشتی باز و بسته می‌کنی. یا شیر گاز را می‌بندی و باز می‌کنی…یک نوع حرکت نیم دایره‌ای. اینطوری بعلت مکش زیاد ، سوند مخاط تراشه را زخم نمی‌کند و چون حرکت دایره‌واری هست، می‌تواند ترشحات بیشتری را بکشد.
از زبان خودم : هنگام ساکشن کردن بعد از این که سوند را وارد لوله کردید و تای سوند را باز کردید برای تخلیه ی بهتر و کاملتر ترشحات و همین طور جلوگیری از آسیب رساندن به نای بهتر است سوند را در بین دو انگشت بچرخانید.یعنی ساکشن را با چرخاندن سوند در لوله انجام دهید.بعضی به جای چرخاندن سوند ، ان را بالا و پایین می برند که تجربه ی شخصی من این است که این کار بیشتر به نای اسیب می رساند.پس فقط سوند را بچرخانید.
کاف
کاف یک زائده ی بادکنک مانند است که بر روی لوله ی تراکستومی قرار دارد و همراه لوله وارد نای بیمار می شود.کاف از طریق زائده ی دیگری که خارج از نای قرار می گیرد بوسیله ی سرنگ قابل پر و خالی شدن است.

وجود کاف به این منظور است که بیمارانی که بیهوش یا نیمه هوشیار هستند و یا قدرت بلع ندارند دچار خفگی در اثر پریدن ذرات غذا به داخل نای نشوند.در نتیجه با پر کردن کاف مانع از این خطر می شوند.
ولی خود همین کاف بزرگترین دشمن نای است.زیرا اگر بصورتی که خواهم گفت مراقبت به عمل نیاید در اثر عدم خونرسانی به نای در محل کاف ، سلول ها در ان محل می میرند و نای دچار تنگی می شود و در نتیجه عارضه ی گاه غیرقابل جبرانی بوجود می اید به نام تنگی تراشه.
برای جلوگیری از این عارضه تنها کافی است که هر دو ساعت یک بار ، هر بار به مدت ده دقیقه با سرنگ ، کاف را خالی کرد تا به سلول های محل کاف خونرسانی صورت بگیرد.
البته در ان ده دقیقه حتما در کنار بیمار باشید و غذا یا مایعات چه از طریق دهان و چه از طریق گاواژ ( سوند معده ) به بیمار ندهید.
زخم محل تراکستومی
همان طور که گفتم لوله ی تراکستومی از طریق برش کوچکی بر روی گردن ، در گودی بین دو ترقوه ، مستقیما داخل نای گذاشته می شود.پس همیشه در این محل یک زخم باز و مستعد عفونت خواهیم داشت.
معمولا برای جذب ترشحات زخم و ترشحاتی که گاهاً از نای خارج می شود اطراف لوله را با یک گاز استریل مخصوص تراکستومی می پوشانند.این گاز در داروخانه ها و یا مغازه های کالای طب موجود است.بهتر است این گاز هر روز تعویض شود.
بسته به میزان ترشحات اطراف لوله ، برخلاف نظر پزشکان ، بهتر است هفته ای دو تا سه بار محل زخم شستشو داده شود.شستشو با پنبه ی استریل یا گاز استریل اغشته به سرم شستشو.( پزشکان این کار را ضروری نمی دانند ولی تجربه ضرورت ان را به من ثابت کرده است. )
اگر بتوانید یک دستگاه استریل کننده به نام فور تهیه کنید با یک پنس ، یک ظرف گود فلزی و مقداری پنبه ی گلوله شده و کمی پارچه یک سِت پانسمان درست کرده و در این دستگاه استریلش کنید.
اگر امکان تهیه ی فور را ندارید تنها یک پنس تهیه کنید و با گاز استریل اغشته به سرم شستشو محل زخم را به اهستگی شستشو دهید و حتما هم در اخر کار ، محل را خشک کنید و دوباره با گاز مخصوص تراکستومی بپوشانید.
از انجایی که گاز زبر است و نرمی پنبه را ندارد مراقب باشید تا گاز را محکم به محل زخم نکشید.
فیزیوتراپی ریه
فیزیوتراپی ریه به چند صورت است که علاوه بر تقویت عضلات بین دنده ای ، در جدا شدن ترشحات از دیواره ی ریه و تسهیل ساکشن کردن هم موثر است.
استفاده از دستگاه ویبراتور : این دستگاه را به تناوب بر روی قسمت های مختلف قفسه ی سینه از جلو و اگر بیمار قادر به نشستن یا غلتیدن باشد از پشت می گذاریم و دستگاه باعث لرزش ان نواحی می شود…با دست هم می توان کار ویبراتور را انجام داد ، ولی من توصیه اش را نمی کنم زیرا ممکن است یک فشار نابجا باعث جابجایی لوله شود.
ضربه زدن بر قفسه ی سینه : برای این کار دست را بصورت کاسه در می اوریم .دقیقا مثل حالتی که وقتی یک مشت اجیل در دستتان می گیرید.مثل عکس های زیر.

با دست کاسه شده ضربات اهسته ای به نقاط مختلف قفسه ی سینه ، از جلو و پشت می زنید.ضربه هایتان باید صدای تو خالی بدهند.ضربه نباید محکم باشد زیرا ممکن است باعث جابجایی لوله شود.
و روش بعدی هم حرکات ورزشی دست ها است.دست ها را در طرفین بدن بیمار باز و بسته کنید.اگر بیمار قادر به همکاری است وقتی دست هایش را باز می کنید از او بخواهید که عمل دم را انجام دهد و هنگامی که دست هایش را می بندید ، عمل بازدم را.
دستگاه بخور
معمولا برای بیماران تراکستومی توصیه می شود که همیشه یک دستگاه بخور سرد در فاصله ی حداقل دو متری تخت شان روشن باشد.از انجایی که بیمار از طریق لوله تنفس می کند و در لوله دیگر خبری از پرزهای راه های هوایی نیست تا هوای تنفسی را گرم و مرطوب و تصفیه کنند ، پس باید با مرطوب نگه داشتن محیط اطراف بیمار مانع از تنفس هوای خشک شد.
ولی تجربه ی شخصی من این است که :
هر چقدر که ساکشن بیمار خوب انجام بگیرد و هرچه هوای اطراف بیمار مرطوب باشد ولی باز هم لوله های تراکستومی خیلی زود جرم می گیرند و خیلی زیاد در این لوله ها کلوت تشکیل می شود.در نتیجه در هر بار تعویض لوله فقط تا چند روز کیفیت تنفس بیمار خوب است و بعد از ان تنفس انقدر ها هم راحت و خوشایند نیست.
ولی من راهی پیدا کردم که گاه به گاه لوله ام پاک پاک می شد.به این صورت که هر ماه یک بار ، یک روز از صبح تا شب یک بخور گرم را در یک متری تختم می گذاشتیم و بخور را مستقیما به داخل لوله ام هدایت می کردیم.ان روز حداقل ۳ سرنگ ۱۰ سی سی هم سرم شستشو به تناوب در لوله ام می ریختند.ان روز تعداد دفعات ساکشنم خیلی زیاد می شد ولی بعد از ۱۰ تا ۱۲ ساعت کم کم کلوت ها یکی یکی بیرون می امدند ( با ساکشن ) و لوله کیفیت روز اولش را پیدا می کرد.
با این روش و با ساکشن عالی مادرم ( پزشک مشهدم تنها ساکشن مادرم را قبول داشتند و اذعان می کردند که از پرستاران آی سی یو هم بهتر ساکشن می کند ) من فقط سالی یک بار نیاز به تعویض لوله داشتم.
تجربه ی کاملا شخصی : اگر بعد از تعویض لوله ، بیمار در بعضی از حالت های گردن مثلا وقتی که سرش را به راست یا چپ می چرخاند احساس کند که تنفسش راحت نیست یا تنفسش همراه با صدایی سوت مانند است حتما با پزشک مشورت کنید زیرا احتمالا یا لوله چرخیده است و یا هنگام لوله گذاری در جهت مناسب وارد نای نشده است.
و یا اگر بیمار هنگام بلع غذا احساس کند که غذا به راحتی در مری پایین نمی رود و گیر می کند ، باز هم با پزشک مشورت کنید زیرا به احتمال قوی لوله یا چرخیده و یا به درستی جاگذاری نشده است و به مری فشار می اورد.
این حالت ها بارها برای من پیش آمده است.

همچنین بخوانید: اندر احوالات تی تیوب (لوله ی تنفسی)

سوند فولی یا نلاتون، مسئله این است!

پیوست ۱ : همه ی این اطلاعات را بصورت تجربی به دست اورده ام و از ان جایی که بیمار ها حتی با بیماری یکسان بسیار با هم متفاوت هستند ، قبل از هر اقدامی با پزشک بیمار مشورت کنید و نظر او را بخواهید.
پیوست ۲ : مادر سپید عزیز تصمیم به انجام کار بزرگ و تحسین برانگیزی برای کمک به تحصیل نابینایان گرفته اند که یاری انسان های مقید و دلسوز را می طلبد.در نتیجه پیشنهاد همکاری ای را در وبلاگ شان قرار داده اند.برای توضیحات کامل و ارتباط با ایشان به لینک زیر مراجعه کنید.
لطفا کلیک کنید.
این اطلاع رسانی تا زمانی که مادر سپید عزیز اشخاص مناسب برای این کار را بیابند ، در این وبلاگ ادامه خواهد داشت.
به امید تحقق و موفقیت این حرکت انسانی…
:regular

این نوشته در به اشتراک گذاشتن تجربیات... ارسال شده است. افزودن پیوند یکتا به علاقه‌مندی‌ها.

514 پاسخ به اندر احوالات تراکستومی…

  1. بازتاب: دست از طلب ندارم، تا کام من برآید… | آیدا …آیدا …

  2. بازتاب: فرشته خویان 6 (فرشته ی زخم خورده!) | آیدا …آیدا …

  3. بازتاب: سوند فولی یا نلاتون؛ مسئله این است! | آیدا …آیدا …

پاسخ دادن به بابک لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Click to Insert Smiley

SmileBig SmileGrinLaughFrownBig FrownCryNeutralWinkKissRazzChicCoolAngryReally AngryConfusedQuestionThinkingPainShockYesNoLOLSillyBeautyLashesCuteShyBlushKissedIn LoveDroolGiggleSnickerHeh!SmirkWiltWeepIDKStruggleSide FrownDazedHypnotizedSweatEek!Roll EyesSarcasmDisdainSmugMoney MouthFoot in MouthShut MouthQuietShameBeat UpMeanEvil GrinGrit TeethShoutPissed OffReally PissedMad RazzDrunken RazzSickYawnSleepyDanceClapJumpHandshakeHigh FiveHug LeftHug RightKiss BlowKissingByeGo AwayCall MeOn the PhoneSecretMeetingWavingStopTime OutTalk to the HandLoserLyingDOH!Fingers CrossedWaitingSuspenseTremblePrayWorshipStarvingEatVictoryCurseAlienAngelClownCowboyCyclopsDevilDoctorFemale FighterMale FighterMohawkMusicNerdPartyPirateSkywalkerSnowmanSoldierVampireZombie KillerGhostSkeletonBunnyCatCat 2ChickChickenChicken 2CowCow 2DogDog 2DuckGoatHippoKoalaLionMonkeyMonkey 2MousePandaPigPig 2SheepSheep 2ReindeerSnailTigerTurtleBeerDrinkLiquorCoffeeCakePizzaWatermelonBowlPlateCanFemaleMaleHeartBroken HeartRoseDead RosePeaceYin YangUS FlagMoonStarSunCloudyRainThunderUmbrellaRainbowMusic NoteAirplaneCarIslandAnnouncebrbMailCellPhoneCameraFilmTVClockLampSearchCoinsComputerConsolePresentSoccerCloverPumpkinBombHammerKnifeHandcuffsPillPoopCigarette